Alweer 23 juni afgelopen jaar was ik bij het symposium Food for Future van de Wageningen Universiteit. Tjokvol wetenschappers, studenten en afgestudeerden van die universiteit. De Wageningen Universiteit vierde haar 100-jarig bestaan. Samenvatting: probeer eerst richting de Schijf van Vijf te werken. (Zelf ben ik enthousiast om een extra dosis groenten toe te voegen -> voor vulling en goed voor je stoelgang).
Dol als ik ben op wetenschappelijke en overigens ook 'onderbuikwetenschappen' en mindset was ik er als de kippen bij. Gekscherend noem ik mijzelf een information hoarder, oftewel een 'informatiehamsteraar').
Het was een uitdaging aangezien het er in rad Engels aan toe ging en ik geen voedingsaanverwante hbo-opleiding heb gedaan. Gelukkig heb ik een achtergrond als gewichtsconsulent en kan ik goed Engels.
Ik ben blij en dankbaar dat professor Baukje de Roos de tijd heeft genomen mij te antwoorden.
Om dit te verduidelijken heb ik zelf websites erbij gezocht. Aan die sites ben ik niet verbonden. Al met al ben ik dus geen wetenschapper. 'Just the girl next door.' Helemaal onderaan vindt je nog een aanvulling van Baukje de Roos.
Symposium Food for Future 23 juni 2018 Baukje de Roos Professor Diet, Health and Resilience, University of Aberdeen Gezond Dieet, wat werkt voor mij persoonlijk? Daar stelt ze een hele interessante vraag. Om die vraag te onderzoeken, gebruikt ze willekeurig ingedeelde en gecontroleerde onderzoeksgroepen. Baukje noemt dit ‘de gouden standaard’ aanpak. Haar doel is om er nu echt achter te komen wat de werkzaamheid van de voeding en medicijnen voor preventie en behandeling van ziekten in doelgroepen is.
Wat blijkt? Bij een specifieke interventie met een specifieke uitkomst, bijvoorbeeld haver en bloeddruk heeft veertig procent hierbij baat. Overigens, de Wereld Gezondheids Organisatie geeft (vrij vertaald) aan dat je grofweg 65 procent van de chronische ziekten kunt voorkomen met een goede leefstijl (bron: WHO, p. 45, https://books.google.nl/books?hl=nl&lr=&id=S6YsDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA4&dq=nutrition+and+health+%22chronic+disease%22+from+world+health+organization&ots=t8VPmnNKxe&sig=hO2nDU44pmNCrS_n_FPw_XciTgU#v=onepage&q&f=false
Een voorbeeld hoe dat in de praktijk werkt, noemt ze het gebruik van tarwe en haver om de bloeddruk te verlagen.
De uitkomst is dat het gebruik van tarwe en haver een vergelijkbaar effect als medicijnen heeft.
Dat is mooi!
Alleen, wees niet te snel.
Individuele uitkomsten laten zien dat sommige personen daar veel minder baat bij hebben. Anderen hebben er juist heel veel baat bij.
Nu wil je natuurlijk ontzettend graag weten of dit jou helpt, deze precisievoeding (precision nutrition).
Kunnen we op de een of andere manier voorspellen wie baat heeft?
Je komt dan in de wereld van de: - genetica (erfelijkheid) - epigenetica (rondom DNA, bijvoorbeeld kinderen van vrouwen die in de hongerwinter zwanger waren, hebben meer kans op overgewicht) - geslacht - leeftijd - darm microbiota (jouw darmbacteriën/ darmflora) - dieet-/ voedingsgewoonten (wat je eet) - en nog een reeks van factoren waar we op dit moment nog niet veel vanaf weten
Op bevolkingsniveau weten we veel. Op individueel niveau is er onvoldoende bekend.
Dieetadvies op basis van DNA: is dat het antwoord? Hoe sterk beïnvloeden genen jouw metabolisme (= stofwisseling, oftewel hoe snel verbruikt jouw lichaam calorieën) en gezondheid?
Genen kun je niet los zien van elkaar. Met een enkel genotype (= verzameling eigenschappen van het individu die is geërfd van de ouders) kun je slecht voorspellen. Je hebt ook jouw fenotype (= totaal van alle waarneembare eigenschappen (kenmerken) van een organisme. Het is het resultaat van de genetische aanleg (het genotype) van een individu en de invloed daarop van zijn omgeving)
Denk je dat je er al was? Nee, er komt ook nog een stuk kopiëren en vertalen bij kijken. Het kopiëren en vertalen gebeurt door zogenoemde aangepaste mRNA eiwitten metabolieten. Wat zijn metabolieten dan? Dat zijn de organische tussen- of eindproducten die ontstaan na verwerking van een gegeven stof in een biologisch systeem of 'levend wezen' (bacteriën en andere eencelligen; planten, dieren). Metabolieten zijn onder andere: aminozuren, adenosinetrifosfaat of ATP, glucose, adrenaline, alkaloïden, glycosiden.
Er zijn wel twee (jammer, nog een beetje weinig) goed gecontroleerd en uitgevoerde dieetonderzoeken die aantonen dat er een relatie is tussen jouw genotype en fenotype. - Riboflavine (oftewel vitamine B2) verlaagt de bloeddruk van personen die lijden aan cardiovasculaire (= al jouw bloedvaten van en naar je hart) ziekten – of beter gezegd, die al een hoge bloeddruk hebben en die een bepaalde gen-variant hebben in hun MTHFR gen. - Lange keten n-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (of visolie) hebben een groter triacylglycerol verlagend effect in mannen dan in vrouwen; er was een trend in grotere respons van apolipo eiwitten E4 transporters (apolipo eiwit is van belang voor vettransport). Wat dit betekent, heb ik later nog aan Baukje de Roos voorgelegd. Dit betekent dat in dit geval, een enkele mutatie in een gen-variant veel beter kan voorspellen wat de individuale respons op een specifieke interventie (bijvoorbeeld met visolie of met riboflavine) kan zijn. Kortom, er is nog veel te onderzoeken!
Verder benoemt Baukje de Roos de glycaemie (= hoe snel koolhydraten in de darm worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen) van voeding in jouw lijf. Hoe is de glycemische respons (= hoe snel koolhydraten in de darm worden verteerd en als glucose in het bloed worden opgenomen). Dat vind ik persoonlijk ook heel interessant. Ik heb er baat bij om producten met hoog en laag glycemische index te combineren (bijvoorbeeld ‘snelle’ koolhydraten, lees: koek, snoep met een stukje groente - https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/eten-met-diabetes/glycemische-index) Bijvoorbeeld bij wit brood (het advies is om volkoren brood te eten). Hoe reageert jouw lijf op het eten van wit brood? Wit brood heeft een groot verschil in glycemische respons. Iedereen reageert anders.
Hoe is dit onderzoek uitgevoerd? Ze zijn in ieder geval niet over één nacht ijs gegaan. Het team keek naar de darmflora, bloedonderzoek, vragenlijsten, antropometrie (= meten van mensen), dagboek (voeding, slaap), de glucose werd continu gemonitord. Iedereen kreeg een standaard maaltijd voorgeschoteld. Het team volgde 800 personen die standaard maaltijden aten. De computer analyseerde de resultaten.
Met N-of-1 studies heb je de kracht om resultaten te herhalen. Met basisgegevens krijg je een soort handtekening waarmee je kunt voorspellen wat wel of niet voor je werkt.
In dit geval werd de darmflora onderzocht met twee verschillende diëten: RS Dieet (Resistant Starch = Resistent Zetmeel) en het NSP Dieet (Non-Starch Polysaccharides = Niet Zetmeel Polysacchariden). De voedingsleer gebaseerd op Resistent Zetmeel gaat uit van het eten van veel vezels (een inzicht in het Nederlands https://www.ahealthylife.nl/resistant-starch-breng-je-gezondheid-naar-een-hoger-plan/, ik kende het nog niet, genoemd artikel is in 2014 geschreven). Een Engels artikel https://www.precisionnutrition.com/all-about-resistant-starch Wat je eet met het RS Dieet? Je vindt het in zetmeelrijke voeding, zoals: bonen/ groenten, zetmeelrijk fruit en groene groenten (bananen), volkoren producten, sommige types gekookt en dan gekoelde voeding (bijvoorbeeld aardappelen en rijst).
NSP Dieet (Non-Starch Polysaccharide Dieet) oftewel het Vezeldieet Via https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/dieet/173282-vezeldieet-een-verzadigd-gevoel-en-blijvend-gewichtverlies.html heb ik meer info over het vezeldieet gevonden. Als ik op NSP Diet zoek, kom ik namelijk niet zo gek veel tegen. Zie hieronder. Het Voedingscentrum adviseert om zo’n 30 tot 40 gram vezels per dag te eten. InfoNu zegt dat zelfs 90 procent van de mensen dit niet haalt. Meer vezels uit groenten, fruit en vezelrijke granen zorgen voor een verzadigd gevoel. Je hebt dan minder kans op overgewicht.
Wil je je verder hierin verdiepen? Lees dan het onderzoek op https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15036012.
Waar draait het uiteindelijk om? Om je poepbacteriën! De ruminococcus bacteria spelen een belangrijke rol in de allereerste afbraak van vezels om kruisvoeding mogelijk te maken. De rumminococcus zijn sleutelbacteriën.
Kunnen we, op de een of andere manier voorspellen wie hierop reageert? Zou het meer effectief zijn om gezond eten te promoten als het op jouw lijf zou zijn geschreven? level 0 algemene gezonde voedingsrichtlijnen level 1 PN voedingsdagboek level 2 PN voedingsdagboek plus fenotype level 3 PN voedingsdagboek plus fenotype plus genotype (PN= Personalized Nutrition)
Na zes maanden bleek dat er geen enkel bewijs is dat gepersonaliseerd voedingsadvies, dus gebaseerd op je feno- en genotype, effectiever is dan algemene richtlijnen. Een arts vertelde Baukje ooit dat mensen vijf jaar na een gastric-bypass operatie gewoon weer terug gaan naar hun oude gedrag. Houd er wel rekening mee dat in dit onderzoek alleen naar zes maanden is gekeken.
Meta analyse liet geen substantiële effecten zien om aan een persoon door te geven wat de op hun DNA gebaseerde risicoschattingen zijn met betrekking tot stoppen met roken, dieet of lichaamsbeweging. Ook niet als het zou gaan om alcoholgebruik, zonbescherming.
Precisiemedicijnen versus precisievoeding. Het uitgangspunt van de interventie is verschillend, de een komt vanuit de dokter, de ander vanuit de klant.
Uit het gezondheidsgedragsmodel blijkt dat gezondheidsgedragingen eerder worden aangenomen als de gerelateerde voordelen als hoog worden ervaren, terwijl de individuele lasten (kosten) laag zijn.
Conclusie uit dit onderzoek over precisievoeding: Als mensen trouw blijven aan de schijf van vijf, dan zou je geen precisievoeding nodig hebben. Al vermeldt Baukje dat dit statement wel een beetje simpel gesteld is, en de waarheid is mogelijk meer complex. Ook kwam naar voren dat als je meer dan drie ‘berichten’ uitzendt over voeding, mensen al gauw het bijltje erbij neergooien.
Naschrift van Baukje de Roos (heb ik nu even niet vertaald, probeer anders Google Translate): "En hier nog wat text book knowledge over NSP en RS:
Non-starch polysaccharides (NSP) make up dietary fibre. They are indigestible components of plant cell walls and give plants their structure and form. The chemistry of dietary fibre differs between plants and is determined by the growing conditions and age of the plant. Dietary fibre is a mixtures of polymers, which can include:
· Cellulose: a polymer of glucose linked by b(1-4) bonds. Cellulose are arranged in a highly ordered cristalline state, each consisting of several thousand glucose units
· Hemicellulose: branched polymers of pentose and hexose sugars, such as xylose, arabinose, mannose, galactose, and their uronic derivates. The proportions of sugars depend on the plant source.
· Lignins: polymers of aromatic alcohols
· Pectins: complex structure of colloidal polysaccharides. Pectins readily hold water in an interconnecting network of non-starch polysaccharides
· Plant gums: water-soluble viscous polysaccharides of 10,000-30,000 units, mainly consisting of glucose, galactose, mannose, arabinose, rhamnose and their uronic acids. Gums are frequently used in the food industry as gum arabic.
· Plant mucilages: polysaccharides from seeds and seaweeds used in the food industry as thickening and stabilising agents because of their water holding and viscous properties.
The main dietary sources of non-starch polysaccharides are bread and cereal products, potatoes and most other root vegetables, leafy vegetables and fruits. Average intake is about 25 grams per day, but vegetarians often eat 40 grams per day or more, whereas many people eat less than 10 grams per day.
Non-starch polysaccharides or dietary fibre are not digested in the small intestine and pass unchanged into the colon. Here, lignins and most of the cellulose leaves the body unaltered. The remaining cellulose, and most of the hemicellulose and pectins are broken down by bacterial fermentation. The quantity and composition of gut bacteria determine the fate of the non-starch polysaccharides, but at the same time, the quantity and nature of the dietary fibres determine the composition of the gut bacteria in the colon.
Meer informatie over specifiek resistant starch kun je vinden op deze website van de British Nutrition Foundation: https://www.nutrition.org.uk/nutritionscience/nutrients-food-and-ingredients/resistant-starch.html" Wil jij starten met 'gewoon' jouw leefstijl aan te passen? Naast voeding help ik je verder met je mindset. Alles vanuit een positieve energie èn dat je het gewoon zelf kan. Bel (06) 22 85 31 92.